05.02.2009

Ü-ürü-üüü

.
Ü-ürü-üüü

.
Zweieinhalb Millionen Türken leben bei uns. Aber fast keiner von uns kann türkisch. Unser Mann in Istanbul erzählt, was wir leider alles verpassen.

.
Von Kai Strittmatter
.
Ich habe ein neues Lieblingswort. "Gürültülü". Flüstern Sie’s mal nach. Wird Ihnen nicht ganz kitzlig um die Mundwinkel? Und jetzt ein wenig lauter. Gürültülü. Sofort wird der ganze Starenschwarm vor Ihrem Küchenfenster fröhlich pfeifend einfallen. Das geht in Ordnung. Gürültülü heißt nämlich "lärmig, krachig, laut". Aber schön krachig halt. Um ein Haar wäre ich diesem Stimmbandtriller nie begegnet: wäre ich nicht nach Istanbul gezogen und hätte ich nicht angefangen, Türkisch zu lernen.

.

"Ja Wahnsinn, lernst Türkisch", war die Reaktion vieler meiner Freunde, dahin gemurmelt meist in einem Tonfall konsternierten Desinteresses, und da erst fiel mir auf, was der eigentliche Wahnsinn ist: dass ich bis dahin keinen Verwandten, Freund oder Bekannten hatte, der auch nur ein Wort Türkisch spricht. Ich kenne Leute, die sprechen Chinesisch, Koreanisch und Tibetisch. Ich kenne sogar einen, der spricht Holländisch. Aber Türkisch? Nicht einer.
.
Dabei stamme ich aus einem Land, in dem zweieinhalb Millionen Türken leben: Es wohnen in Deutschland mehr als drei Mal so viele türkische Staatsbürger wie italienische und mehr als fünfzehn Mal so viele wie spanische. Und doch stürzen sich meine Freunde in Spanisch- und in Griechischkurse, tun dem Italienischen mit ebensolcher Lust Gewalt an wie dem Portugiesischen – würde man ihnen jedoch eine Türkisch-Broschüre auf den Küchentisch legen: man erntete nicht mehr als ein fassungsloses Grinsen.
.
In meinem Sprachkurs in Istanbul saßen schon ein paar Deutsche, Engländer und Franzosen – wenn ich sie aber fragte, warum sie Türkisch lernten, dann erhielt ich fast ausnahmslos zwei Antworten: Wegen der Arbeit. Wegen meines / meiner Verlobten. Viele schickten einen Seufzer hinterher, der von der Größe ihres Liebesopfers künden sollte. Türkisch lernen aus Neugier, zum Vergnügen gar? Fehlanzeige.
.
Istanbul ist die "coolste Stadt Europas"
.
Das muss und das wird sich ändern. Warum? Eigentlich sollte man denken, die guten Gründe lägen auf der Hand zu einer Zeit, da deutsche Magazine zur Verteidigung "unserer Türkei", also des Teutonengrills an der türkischen Riviera, gegen den Einfall der russischen Horden blasen: Mehr als vier Millionen Deutsche machen mittlerweile jährlich in der Türkei Urlaub, doppelt so viele wie in Griechenland.
.
Und werben unsere Turkologen nicht seit Jahrzehnten so unermüdlich wie unbemerkt mit dem Hinweis, es verschaffe einem die Meisterschaft des Türkischen einen wertvollen Vorsprung beim Erlernen des Uighurischen, des Kipschakischen, ja gar des Gagausischen? Reicht Ihnen nicht? Bitte sehr, diese Gründe fallen mir auf Anhieb ein:
.
Weil die Türkei in der Türkei ganz anders ist als die in unserem Kopf. Weil die Leute endlich erkennen würden, dass es noch ein, zwei, drei, viele andere Türkeien gibt. Also nicht bloß die der nationalistischen Staatsanwälte, welche die besten Köpfe ihres Landes vor Gericht zerren. Und nicht bloß das in einer Zeitkapsel konservierte Ostanatolientum, welches das Türkenbild der meisten Menschen in Zürich, Wien und Berlin bestimmt (die modernen Türken fallen ja leider nicht auf bei uns).
.
Weil nicht nur das amerikanische Magazin Newsweek Istanbul derzeit für die "coolste Stadt Europas" hält. Weil demnächst ein Türke den Literatur-Nobelpreis bekommen wird. Weil das Land die am schnellsten wachsende Wirtschaft des Kontinents hat. Weil die Türkei vielleicht bald mittendrin steht in Europa. Und zwar als dann größtes Volk. "Weil man den Türken besser zum Freund hat denn zum Feind." (Ergänzt ein türkischer Freund).
.
Hier drei Argumente vom Fachmann. Es spricht: Christoph Neumann, Übersetzer von Orhan Pamuks "Schnee". "Du möchtest eine exotische Sprache lernen, sie soll aber doch mit lateinischen Buchstaben geschrieben werden? Bitteschön: Du hast die Wahl zwischen Albanisch, Baskisch, Maltesisch – und Türkisch."

.
"Stell dir vor, du bist ein Marsmensch und landest auf der Erde. Du hast nur 48 Stunden Zeit, eine Sprache zu lernen. Absolut logisch soll sie sein und mindestens ein Prozent der Weltbevölkerung soll sie sprechen. Ganz klar: Der Marsmensch wird Türkisch lernen."

.
"Es ist die am wenigsten übersetzte ernstzunehmende Literatursprache. Und der türkische Roman ist so komisch. Ach, was gibt es da noch für Schätze zu entdecken."

.
Schätze. Wer sich auf die Türkei einließe, der würde nicht nur feststellen, dass sie den schönsten Frauen Europas Heimat ist, er würde auch erkennen, dass die Melodie ihrer Sprache zu Unrecht einen schlechten Ruf genießt. Vielmehr fließt das Türkische aus dem Munde einer schönen Lehrerin gleich einem mit Edelsteinen besetzten Band aus Atlas.
.
Und wer es spräche, der könnte diesen Frauen in einem kühnen Augenblick auch Verse wie diese ins Ohr flüstern: "Meine schwarze Maulbeere, meine Vliesschwarze, meine Zigeunerin / Was hättest du mir alles noch sein können, meine Einzige / Meine lachende Quitte, mein weinender Granatapfel / Mein Weib, meine Stute, meine Frau."
.
Beim Zeitunglesen kommt man aus dem Staunen nicht heraus
.
Ein Gedicht des Malers und Lyrikers Bedri Rahmi Eyüboglu, das dieser vor mehr als 50 Jahren weinend seinen Gästen vortrug: Gewidmet war es seiner Geliebten, die einst mit einer Lungentzündung darnieder gelegen war. Der Maler hatte seine Bilder verschleudert, um ihr die teuren Medikamente zu kaufen. Es half nichts, sie starb. Seine Frau, die angetraute, verließ ihn später, dann schrieb sie ihm diese Zeilen: Sie fühle sich, als ob ihr einer ein heißes Bügeleisen ins Blut drücke.
.
Vielleicht sollten Sie Türkisch aber ganz einfach deshalb lernen: Weil es Spaß macht. Allein die vielen ö's und ü's, mit denen Sie Ihre Mitspieler in Zukunft in die Scrabble-Hölle buchstabieren. Freunde des gespitzten Umlautmundes werden sich hier fühlen wie im Schlaraffenland und dürfen zudem jeden Morgen zum Weckruf des türkischen Hahns erwachen: "Ü-ürü-üüü!"


.
Oder die Speisekarte: Auf der steht nicht einfach "gefüllte Aubergine", auf der steht: "Der Imam ist in Ohnmacht gefallen". Wahrscheinlich, weil es ihm so gut geschmeckt hat. (Obwohl. Es wäre noch zu klären, ob von religiöser Namenspatronage so ohne weiteres Rückschlüsse auf die Qualität eines Gerichtes zu ziehen sind: In Chinas vegetarischen Lokalen servieren sie eine Gemüseplatte, die heißt "Der Buddha springt über die Mauer". Dabei schmeckt sie wirklich nicht schlecht).

.
Und erst die türkischen Zeitungen, allein sie sind hundertfacher Lohn: Man kommt aus dem Staunen gar nicht mehr raus. Da sprudelt einem tagein tagaus so viel Wunderliches und Bizarres auf den Frühstückstisch, dass der Verdacht nicht fernliegt, türkische Satirezeitschriften wie Penguen und LeMan hätten sich der Tagespresse wegen darauf verständigt, durchgehend in Cartoon-Form zu erscheinen: Man würde den Unterschied sonst nicht merken.
.
Schön das "King-Kong-in-der-Türkei"-Titelbild von LeMan Ende Dezember: Ein vor Panik zitternder King Kong krallt sich an der Spitze des Minaretts einer Moschee fest, während unter ihm die türkischen Männer ihrem täglichen Geschäft nachgehen: Sie schlagen sich die Köpfe blutig.

.
Es gibt im Türkischen viele Wörter, die auch ohne Umlaut auf Anhieb Freude machen. Zum Beispiel "Sakamaka". Gesprochen wird das "Schakamaka" und heißt dem Lexikon zufolge: "Scherz beiseite!", ganz entgegen seiner gefühlten Bedeutung. Oder das "vasistas". Sprechen Sie das mal laut aus. Was das ist, das wasistdas? Ein schmales, oberhalb des normalen Fensters eingelassenes Klappfenster. Zuverlässiger Quell guter Laune sind auch all die eingetürkten Franzosenwörter (ein Wörterbuch zählte gut 5000 von ihnen).

.
Das ist überhaupt ein Ding: Die Türken schreiben – sürpriz, sürpriz – das Französische viel einfacher als die Franzosen. Hier in Istanbul fahren Sie gemeinsam mit Ihrem „kuzen“ im "asansör" hinauf zum "kuaför" und hinterher bitten Sie im Café den "garson" um ein paar "milföy" mit "frambuaz". Das geht, seltener, auch mit deutschen Lehnwörtern, Warum die Türken allerdings ausgerechnet unsere Wörter "aysberg", "haymatloz" und "marsch!" (Ausrufezeichen wird mitgesprochen) eingebürgert haben, ist mir nicht klar. Warum die Geschöpfe des Istanbuler Nachtlebens zum "Flört" einladen, schon eher.
Nicht verschwiegen sei, dass das Erlernen des Türkischen gemeinhin Mongolen und Japanern leichter fallen soll als dem gewöhnlichen Mitteleuropäer, hat es seine Wurzeln doch höchstwahrscheinlich im Altaigebirge, da wo sich heute die Mongolei, China und Russland reiben. Türkischsprechende verweisen gerne darauf, wie stringent und logisch die Sprache aufgebaut sei.

.
Dem Indogermanen ein fremdes Tier
.
"Die Struktur des Türkischen – das hat was. Das hat Eleganz", sagt Pamuk-Übersetzer Chrisoph Neumann, und sinnt dem Gesagten mit einem liebevollen Blick in die Ferne hinterher: "Das ist wirklich mal was ganz anders." Das stimmt. Auch wenn es dem Anfänger manchmal so scheint, als habe sich die Sprache ihre Logik auch dadurch erkämpft, indem sie jede Ausnahme flugs zu einer neuen Regel erklärte.
.
Das Türkische ist dem Indogermanen ein fremdes Tier. Es zu zähmen heißt, sich eine neue Welt anzueignen. Eine Welt, die für das Wort "Ehre" gleich vier Begriffe kennt, aber auch für das "Herz" noch doppelt so viele wie das Deutsche. Es gibt im Türkischen eine eigene Vergangenheitsform für Dinge, die man nicht selbst gesehen oder bewusst erlebt hat, eine Vergangenheit aus zweiter Hand gewissermassen. Die Form ist vor allem dann nicht ohne Reiz, wenn man sie auf sich selbst anwendet: "Da soll ich ganz schön betrunken gewesen sein ...". Es verleiht dem eigenen Tun eine oft nicht unwillkommene Unschärfe.

.
Andererseits wickeln wir uns hier fleißig endlose Suffixketten um die Bäuche und verstricken und verstolpern uns heillos darin. Es wachsen in der Türkei nämlich auch an sich harmlosen Wörtern lange Schwänze aus immer noch neuen Endungen – und leider wedeln dann im Türkischen tatsächlich die Schwänze mit den Wörtern, und nicht selten werden auch die Studenten der Wörter gleich kräftig mitgeschüttelt.

.
So geschah es der geliebten Frau an meiner Seite in der dritten Schulwoche. Es war Spätsommer, wir schliefen in einem Mücken-verseuchten Zimmer, sie musste sich die ganze Nacht kratzen – und hatte dann in dämmrigem Halbschlaf diesen Traum: Aus dem Ellbogen, aus dem Knie und aus dem großen Zeh – überall dort, wo besonders giftige Tierchen zugebissen hatten – wuchsen ihr türkische Endungen, lange, wuchernde Suffixschlangen.
.
Voller Schrecken bemerkte meine Freundin, dass es die falschen Endungen waren: Am großen Zeh dockten nur noch u's an, aber keine i's mehr. Am geschwollenen Knie hingegen hingen lauter Endungen mit "i" und wollten die ü's nicht hinlassen. Als ich sie aufweckte, erzählte sie mir atemlos, sie habe gerade verzweifelt die i's dort weggekratzt. Denn die ü's, die brauchen wir doch: für "Gürültülü".
.
.

(SZ vom 6./7. Januar 2006)
.
.
Referans: Süddeutsche Zeitung GmbH. http://www.sueddeutsche.de/politik/992/359817/text/. (05.02.2009)
.
.

04.02.2009

Unterricht B2+ 28.01.2009

.
Grup: B2+
Tarih: 28.01.2009
Ders: 12-13
.
1. Değerlendirme
Birinci Dönemin Özeti
Geri Bildirim
İkinci Dönem Neler Yapabiliriz?
.
2. Uygulama
Kent’ te Yemek:)
.
25 Şubat’ta Saat 18:00’de yine görüşmek üzere!! Hepinize iyi tatiller dilerim.
Bu arada Las Vegas’ta rüya düğününü gerçekleştiren Ursula’yı da buradan
tebrik eder; ömür boyu mutluluklar dilerim.. :-)
.
..
.

Unterricht A1+ 29.01.2009


.
Grup: A1+
Tarih: 29.01.2009
Ders: 13-14
.
Am letzten Kurstag haben wir eine Zusammenfassung vom ganzen
Stoff durchgenommen, den ihr detailiert auf dieser Website im Archiv
finden könnt (wie ihr schon wiesst:)
.
Ich wünsche euch einen schönen Urlaub! Wir sehen uns am
18. Februar um 19:30 wieder, wie immer;)
.

iyi tatiller:)
.
GÖRÜŞÜRÜZ!!!
.
.

14.01.2009

Unterricht A1+ 14.01.2009

.
Grup: A1+
Tarih: 14.01.2009
Ders: 12
.
Dil Bilgisi
.
Türkçe’de İsmin 5 Hali (Die Fälle im Türkischen)
.
1. Yalın Hali
.
‘Yalın Hali’ ist der Fall für das Subjekt (kim? / ne? –wer? oder was?)
aber auch für das unbestimmte direkte Objekt (ne? –was?)
.
örnek
Fatma resim yapıyor.
Aslı kitap okuyor.
.
2. İsmin –i Hali
.
‘-i Hali’ steht das bestimmte direkte Objekt (kimi? / neyi? –wen? / was genau?)
.
örnek
Fatma resimi (resmi) yapıyor
Aslı kitabı okuyor
.
3. İsmin –e Hali
.
‘-e Hali’ wird verwendet:
.
*für das indirekte Objekt (kime? –wem?)
örnek
Ben Levent’e bir kalem verdim.
.
*zur Angabe der Richtung (nereye? / kime? – wohin? / zu wem?)
örnek
Okula gidiyorum.
Dün bir arkadaşa gittim.
.
*zur Angabe eines Zwecks (neye? –wozu?)
örnek
Aynur sınava çalışıyor (Aynur lernt für die Prüfung)
.
Dikkat!!
Ben --> Bana
Sen --> Sana
O --> Ona
Biz --> Bize
Siz --> Size
Onlar --> Onlara
.
4. İsmin –de Hali
.
‘-de Hali’ wird verwendet:
.
*für Ortsangeben (nerede? / kimde? –wo? / bei wem?)
örnek
Ben Viyana’da oturuyorum.
Bugün Elif’de kalacağız. (Wir werden heute bei Elif übernachten)
.
*für Zeitangaben (ne zaman –wann?)
örnek
Ben 19.02.1972’de doğdum. (Ich bin am 19.02.1972 geboren)
.
5. İsmin –den Hali
.
‘-den Hali’ wird verwendet:
.
*zur Angabe des Ausgangspunktes (nereden? / kimden? –woher? / von wem?)
örnek
Ben okuldan geliyorum. (Ich komme von der Schule)
Bu elmayı Stefan’dan aldım. (Ich habe diesen Apfel von Stefan genommen)
.
*zum Ausdruck von durch… hindurch, an…vorbei
örnek
Bu kapıdan girdi. (Er trat durch diese Tür ein)
.
*zur Angabe einer Ursache (neden? / warum?)
örnek
Sevinçten ağlıyor. (Sie weint vor Freude)
.
.
Referans: PONS 'Grammatik auf einen Blick', Türkisch
.
.

Unterricht B2+ 14.01.2009

.
Grup: B2+
Tarih: 14.01.2009
Ders: 11
.
1. Okuma Parçası
.
Röportaj- Gazeteci Ayşe Arman ile Doktor Oya Bayrı (Devam)
.
2. Uygulama
.
Sunum ..Veronika..
.
.

07.01.2009

Unterricht A1+ 07.01.2008

.
Grup: A1+
Tarih: 07.01.2009
Ders: 11
.
Dil Bilgisi
.
Saat Kaç? (Wie spät ist es Uhr?)
.
Birinci Yol:
.
01:00 Saat bir
01:05 Saat bir sıfır beş
01:10 Saat bir on
01.15 Saat bir on beş
01.20 Saat bir yirmi
01.25 Saat bir yirmi beş
01.30 Saat bir otuz
01.35 Saat bir otuz beş
01.40 Saat bir kırk
01.45 Saat bir kırk beş
01.50 Saat bir elli
01.55 Saat bir elli beş
02.00 Saat iki
.
İkinci Yol:
.
01:00 Saat bir
01:05 Saat biri beş geçiyor
01:10 Saat biri on geçiyor
01.15 Saat biri çeyrek geçiyor
01.20 Saat biri yirmi geçiyor
01.25 Saat biri yirmi beş geçiyor
01.30 Saat bir buçuk
01.35 Saat ikiye yirmi beş var
01.40 Saat ikiye yirmi var
01.45 Saat ikiye çeyrek var
01.50 Saat ikiye on var
01.55 Saat ikiye beş var
02.00 Saat iki
.
.

Unterricht B2+ 07.01.2009

.
Grup: B2+
Tarih: 07.01.2009
Ders: 10
.
1. Okuma Parçası
.
Röportaj- Gazeteci Ayşe Arman ile Doktor Oya Bayrı
.
2. Uygulama
.
Sunum ..Klaus..
.
Okuma Parçası
.
"İnsan bedeninde beni en çok sağ elin başparmağı büyülüyor"
.
Yeni yılın ilk pazarı karşınıza müthiş bir kadınla çıkıyorum. Ne zaman karşılaşsak beni heyecanlandıran, güldüren, bilgilendiren, hayrete düşüren, en çok da kendine hayran eden bir kadın! Doktor Oya Bayrı. Plastik ve rekonstrüktif cerrahi uzmanı, aynı zamanda da bir el cerrahı. İstanbul Mikrocerrahi Merkezi'nin tanrıçası. Onun gibi kadınlar bırakın Türkiye'de, dünyada yok. Okuyunca anlayacaksınız...
.
Müthiş kadın Oya Bayrı! Küçükken doktor olmayı ve insanların kopan yerlerini dikmeyi mi hayal ediyordunuz?
- Seni üzmek istemem ama ben köprü mimarı olmayı istiyordum!
.
Ne alaka?
- Bilmem, köprüleri severim. Çizimim de iyiydi. Ama Tıbbiye'ye girdim.
.
Peki cerrahi?
- Bak, o kişiliğimle ilgili. Esas olarak iki tür karakter var bence: 1-) Dahiliyeci karakteri. 2-) Cerrah karakteri. Kanayan bir ülser hastası geldi diyelim, dahiliyeciler hastayı katiyen bize sevk etmezler. Artık ölmesine ramak kalmış, sıfır tansiyon filan, o zaman getirirler, "Bunu ameliyat edin!" derler. Dahiliyeciler, ameliyata hep karşıdır. Bu, onların içinde var, kanında. Ben ise yaratılış olarak tam tersiyim. Apse varsa bir yerde, bastırırım üzerine, boşaltırım apseyi, hasta iyileşsin gitsin. Direkt sonuca gitmekten yanayım, o yüzden de cerrahi, kişiliğime cuk oturdu.
.
Yine de insan başta neyin ne olduğunu bilmiyordur...
- Yok ben cerrah olmak istediğimi hep biliyordum, batın ameliyatları filan beni baştan çıkarır. İç organ görmek, vücudun organlarının nasıl çalıştığına tanıklık etmek... Büyüleyicidir! Ama gel gör ki, "Kadından cerrah olmaz!" dediler, ben de "İyi peki o zaman, kadın doğumcu olayım" dedim. Nişantaşı SSK'da başladım sonra beni Zeynep Kamil'e gönderdiler.
.
Bir sürü çocuk doğurttunuz yani?
- Tabii tabii, 1000 tane doğurtmuşumdur, üzerine 1000 de sünnet. "Kadından sünnetçi de olmaz" demişlerdi ama o da oluyor işte...
.
Kadınlar bu tür ince işleri aslında daha mı dikkatli yapar?
- Bence kadın iyi olduğunda, gerçekten çok iyi. Hem de her konuda. Dişçisi de, eczacısı da, artisti de. Ama aptal kadınlardan bahsetmiyorum! İyi bir hekimse mesela, erkekten daha fazla sahiplenir hastayı, alıp götürür. Bizler, erkeklere oranla daha geniş spektrumlu canlılarız.
.
Kadın doğumdan cerrahiye nasıl geçtiniz?
- Üç sene sonra, beni genel cerrahiye rotasyona gönderdiler. Oradaki hocam, "Sen kal!" dedi. Kaldım ve cerrahiyi bitirdim. Sonra İngiltere'ye gittim ve plastik cerrahi eğitimi aldım. 78'de Türkiye'ye döndüğümde Fransız Pasteur Hastanesi'nde çalışıyordum ve hiç unutmam ameliyat ettiğim bir hastayı ziyarete gitmiştim. Ben meraklı bir tipim, oda arkadaşının elini gördüm "Ne oldu elinize?" dedim, "Koptu, taktılar" dedi. Bizde de mikro cerrahi o yıllarda yeni başlamış, "Kim yaptı?" dedim, "Dr. Ayan Gülgönen" dedi. Onu buldum, birlikte çalışmaya başladım. Ayan Bey, Türkiye'de mikro cerrahinin kurucusudur.
.
Mikro cerrahi, bana bilimkurgu gibi geliyor. Birbirinden ayrılmış bir şey nasıl oluyor da tekrar birleşebiliyor ve hiçbir şey olmamış gibi normal hayatına devam edebiliyor?
- Evet, kopan bir uzvun takılması ve onun canlandığını görmen muhteşem! Diyelim sağ elin baş parmağını takacaksın, kola turnike koyuyorsun, yani kolu kansız hale getiriyorsun, çünkü kanın içinde mikroskopla çalışamazsın. Sonra başparmağın kemiğini tespit ediyorsun, tendonunu ve kirişlerini dikiyorsun, damarları yapıyorsun. Eğer işlemi iyi yapmışsan, yukarıdaki turnikeyi açtıktan sonra, "vummmmmm" diye pespembe oluyor parmak, dolaşım başlıyor, parmak canlanıyor. Tarifi zor. Ama olağanüstü. Ölü bir şeyin tekrar canlandığını görüyorsun...
.
Vücutta nereler geri takılabiliyor, dikilebiliyor?
- Kazanın oluş şekli mühim. Ezilmemesi lazım. Giyotin kesmiş gibi olursa iyi. Her şeyi ince ince çalışıyorsun, damarları mikroskopta dikiyorsun, götürücü damarlar var, getirici damarlar var. Bacak diktik, kol diktik, el diktik. En önemlisi, sinirin iyileşmesi. Yüksek kol zor. Hemen omuzun yanından yani. Sinir iyileşene kadar aşağıdaki adalede erimeler oluyor. Bir sürü aklına gelmeyecek şey oluyor bizim meslekte. İngiltere'deki şefim şöyle bir ameliyat yapmıştı: Köpek, hastanın burnunu üst dudakla birlikte koparmış. Köpeği kusturuyorlar, Allah'tan çiğnememiş, burnu ve üst dudağı alıyorlar ve geri takıyorlar. Şimdi tabii yüz nakilleri de yapılıyor.
.
Yüz nakli de bana bilimkurgu filmlerini hatırlatıyor...
- Yoo aslında çok da anormal bir şey değil. Yüzü yanmış mesela, ya da parçalanmış, Fransa'daki vaka öyleydi, hastanın yüzünü köpek ısırmıştı. Ne yaptılar? Ölü bir insanın yüzünü aldılar, ona naklettiler. Artık bunlar yapılabiliyor. Daha da gelişecek. Böbrek nakli nasıl çok doğal bir hale geldi. Yavaş yavaş yüz nakli de öyle olacak.
.
Bir tek kafamız kopunca dikilemiyor, öyle değil mi?
- Allah korusun! Evet, omurilik kesisi halen dünyada halledilmedi. Superman Christopher Reeves vardı hatırlarsan, boynundan aşağısı felçti, bütün parasını harcadı ki, ileti, çiplerle aşağıya nakledilsin... Olmadı.
.
İleti ne demek?
- Ayağını kaldırabiliyorsun, çünkü beyninden aşağıya "Ben ayağımı kaldırmak istiyorum" diye bir ileti gidiyor. Yarın öbür gün iletinin beyinden aşağı nakledilmesinin yolu bulunacak. O zaman belki kafamız kopsa da ölmeyebiliriz, ya da dikilirse yeniden canlanabiliriz!
.
Bir yerimiz koparsa ne yapmamız gerekiyor...
- Temiz bir naylon poşete koy, onu da içi buz dolu başka bir poşete koy. Mümkün olduğunca çabuk hastaneye git. Ve işi iyi bilen birine git.
.
ÖNCE ALLAH SONRA CERRAH
.
Şimdi düşününce, her şeyi "tesadüfler bütünü" ya da kader olarak mı değerlendiriyorsunuz?
- Yok hayır, hayatımın büyük bir bölümünü kendi seçimlerimle ben şekillendirdim.
.
Ustam diyebileceğiniz hocalarınız oldu mu?
- Olmaz mı? Bizim işimiz usta-çırak esasına dayanır.
.
Sizin mesleğiniz biraz "tanrıcılık" oynamak gibi bir şey değil mi?
- Replantasyon cerrahisinde, yani kopan parçaların veya uzuvların yerine takılmasında hastalardan sıklıkla duyduğumuz bir tabir vardır: "Önce Allah, sonra siz!" Benim de başıma aynı şey gelse, kopan elim takılıp, eskisi gibi çalışsa, ben de aynı duyguları paylaşırım.
.
Kararsız bir mikro cerrah olabilir mi?
- Hayır, mümkün değil!
.
Kendinizi iyi hissetmediğiniz gün ameliyata girer misiniz?
- Girerim. Girmeme lüksüm yok.
.
Neden herkes sizin yaptığınız işi yapamaz?
- El cerrahı olabilmek için çift ihtisas gerekiyor. Ya ortopedi uzmanı ya da plastik cerrahi uzmanı olacaksınız. Bir de üst ihtisas olarak el cerrahisi ve mikro cerrahi eğitimi almak zorundasınız. Ayrıca mikro cerrahi ameliyatları genellikle uzun sürer. Gerçekten yetenekli, becerikli, sabırlı olmanız gerekiyor, bunları saymıyorum bile.
.
Çalışa çalışa olunabilecek bir şey mi?
- Yok hayır. Çok çalışmak yetmez. İyi cerrah olabilmek için ilk kriter, iyi insan olabilmektir. İyi bir cerrah, hastasını her şeyiyle sahiplenebilmelidir. Bir komplikasyon yaşandığında, cerrah bu durumu çözene, hastayı iyileştirene kadar onu sahiplenmek zorundadır.
.
Eskiden kas gücü gerekiyordu, o yüzden mi cerrahlığın erkeklere özgü bir meslek olduğu düşünülüyordu?
- Evet. Ama şimdi artık "gentle touch" yani nazik dokunuşlar dönemi. Benim tabirimle tabii.
.
Sizin konumunuzda kaç kadın vardır Türkiye'de?
- Galiba yok. Dünyada da az sanırım.
.
Gönül rahatlığıyla "Ben bu işi en iyi yapanlardan biriyim" der misiniz?
- Kocaman bir evet!
.
BABAMIN AYAK PARMAKLARINI KESTİM
.
Nasıl bir ailede büyüdünüz?
- Subay bir baba. Yakışıklı ve zampara. Öyleydi valla. Fedakár ve becerikli bir anne. Balolara giderlerdi. Çok güzel dans ederlerdi.
.
Anne üzülmüyor muydu peki baba aldatıyor diye...
- Annem onu öyle kabul etmişti. Babam gider ve gelirdi. Mutlu bir çocukluk benimki. Benden bir yaş büyük abim var. Bütün yaramazlıkları beraber yaptık, dayakları da beraber yedik.
.
Olay nerede geçiyor?
- Önce Zonguldak'ın Devrek kazası. Sonra Erzurum. Sonra Gelibolu. Sonra İstanbul.
.
Sokak çocuğu mu? Pencereden dışarıyı seyreden cam güzeli?
- Tabii ki sokak çocuğu! Babam atla gelir, atı kaçırırdık, ciple gelir, cipi kaçırırdık. Abimle ben, hep sokaktaydık.
.
Biraz erkek Fatma'ydınız anladığım kadarıyla...
- Biraz? Bence bu kadar becerikli olmamın sebeplerinden biri bu. Mesela abimle yolda yürüyoruz, tramvay geçiyor. Bu, küt diye tramvaya atlıyor, bana da sesleniyor, "Hadi ne duruyorsun, sen de atlasana!" Ben de mecburen atlıyorum. Sonra tramvaydan kendini yere atıyor, "Hadi gelsene buraya" diye sesleniyor, ben bu sefer de kendimi tramvaydan atıyorum. Onu taklit ede ede, becerikli bir şey oldum!
.
Anne - baba hayatta mı?
- Annem 92 yaşında, benimle birlikte. Babam ise 92 yaşında vefat etti. Çok şeker ve komik bir adamdı. Sağlık sorunları oldu, ayağını diz altından kesmek zorunda kaldık.
.
Siz mi kestiniz?
- Hayır bir arkadaşıma "Sen yap!" dedim, testereyi ona verdim. Ama ayak parmaklarını ben kestim. Kangren başlamıştı.
.
Kaç yaşındaydı?
- 87'ydi o zamanlar. Çok matrak adamdı. Mesela yemek yiyoruz, bitişikteki masaya diyor ki "Bakın ayağım protez. Kızım kesti!" Herkes bana dehşetle bakıyor. Protez bacağıyla dans ederdi. Çok tatlıydı.
.
MİKRO CERRAHİYİ FARELERİ KESEREK ÖĞRENDİM
.
İyi ki bu işi yapıyorum dediğiniz bir an...
- Her an.
.
Ağladığınız bir an...
- Takamayıp kesmek zorunda kaldığım tüm el ve kollar...
.
Eğer çoluğunuz çocuğunuz olsaydı bu işi yapmanız daha mı zor olurdu?
- Daha zor değil, imkansız olurdu, çünkü bir şeye değer vermeniz ona ayırdığınız zamanla eş oranlıdır.
.
Bu meslek size neyi öğretti?
- Hiç sıkılmamayı, toleransı ve de fareleri sevmeyi. Çünkü bu mutluluğumu farelere borçluyum; mikro cerrahiyi fareleri keserek öğrendim!
.
Fiziksel olarak ne kadar yorucu bir iş?
-Sizi bayıltacak kadar yorucu olabilir.
.
Hayat felsefem/ hayat mottom diye özetleyebileceğiniz bir cümle...
-Kendi mutluluğunu kendin yarat!
.
Özel hayatınız ne álemde?
- Álemsiz bir álemde yaşıyorum.
.
Ölümden korkuyor musunuz?
- Zannetmiyorum; Hindular gibi, gideriz geliriz...
.
İnsan bedeninin en çok hangi uzvu sizi baştan çıkarıyor?
Sağ elin başparmağı! Çünkü bizler, onun sayesinde alet kullanabiliyoruz. Maymunun da başparmağı var. Ama öbür parmaklarının karşısına getiremez. Biz sağ el başparmağınızı beşinci parmağımızın karşısına getiriyoruz, dördüncünün karşısına getiriyoruz, üçüncünün, ikincinin, götür bak, her yere gidiyor. Maymun bunu yapamaz. Maymun yan yakalama yapar. Ayıramaz başparmağını işaret parmağından. Onun için alet kullanamaz. Doğada bir tek biz insanlar bunu yapabiliyoruz...
.
Koldan penis yaptı
.
Bugüne kadar imkansız olarak kabul edilen neler başardınız? Koldan penis yaptığınızı hatırlıyorum mesela... Hadi anlatın, hiç unutamadığınız olaylar?
- Bir sürü var. Unutmam, unutmak da istemem. Mesela ilk replante ettiğim kol, Düzce'den Ayşe Beşli. Sonra pazar günü başlayıp pazartesi biten bir ameliyat vardı. Necati Kurmel'in oğlu Ahmet Kurmel'i getirdiler, Gebze'de taş ocaklarına dinamit yerleştirip patlatmışlar. Onun çıktığını zannetmişler, meğer içerideymiş. 25 metre havaya uçmuş, evlerin damlarını filan görmüş. Şansı, iki ayağının üzerine düşmüş olması. Tamam, topuktan kalçaya kadar neredeyse bütün kemikler parçalanmış, damarlar ve sinirleri de, ama en azından hayatta. Getirdiler hastaneye, baygın yatıyor, etrafında dönüyorum, "Neresinden başlayayım?" diye, her tarafı haşat. Pazar başladı, pazartesi bitti. Şimdi bastonla yürüyor, bir bacağı biraz daha kısa ama yine de çok iyi. Bir de 4 parmağı kopan bir hasta vardı, 2'nci parmağını 4'üncüye, 4'üncüyü de 2'nciye takmışım...
.
Nasıl yani?
- Yanlışlıkla! Bak parmaklarına, küçük parmak hiç karışmaz, ortanca da karışmaz ama 2'nci ve 4'üncünün sadece tırnak biçimleri farklıdır. Ben 2'ncinin yerine 4'üncüyü, 4'üncünün yerine de 2'nciyi takmışım. Hasta geldi. Ben de kendimden nasıl eminim, "Doktor hanım?" dedi, gururla "Efendim?" dedim, "Benim işaret parmağımın tırnağının altında bir iz vardı, şimdi o iz, 4'üncüyü parmağımın altında" dedi.
.
Siz ne yaptınız?
- Ne yapacağım, yalan söyledim! Biliyorum ben çünkü hastalarımı, "Değiştirin bunları, eskisi gibi yapın" diyecek. "İşaret parmağınızı çok kullandığınız için aşınmıştı" dedim, "Bilerek öyle yaptım!" "A öyle mi? Çok teşekkür ederim" dedi. Bir keresinde de bir kızcağız getirdiler. Kadınlar tekstil makinelerinde çalışırken, başlarına bone takarlarmış, bu takmamış, saçları da açık, makine kapıyor, kafa derisini olduğu gibi alıyor, bütün saçları, iki kaşı, iki kulağı...
.
Aman Allahım!
- Evet. Kafatası ve yüzü kalmıştı. Biz o deriyi olduğu gibi geri taktık, 22 saat sürdü. Sonuç iyi oldu ama... Bir de sünnetçinin hatası sonucu gelen 8 yaşında bir hastamız vardı. Nasıl da şeker bir oğlan. Yanlışlıkla penisini glansın altından kesmişler, şapkanın altından yani ve çöpe atmışlar. Hayatımda da hiç penis replante etmemişim o zamana kadar. Ama becerdim. Seneler sonra beni ziyaret etti, 22 yaşında nişanlısıyla birlikte, binlerce teşekkür etti...
.
.
Referans: http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=10694555&yazarid=12
.
.